Đúng 14h ngày 9/8, tại tòa nhà VCCI, số 9 Đào Duy Anh, Hà Nội, Báo Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức tọa đàm với chủ đề: “Phân bón giả tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp”.
Việt Nam là một đất nước với 70% dân số lao động trong lĩnh vực nông nghiệp. Trong cơ cấu của nền sản xuất nông nghiệp, phân bón là một thành tố vô cùng quan trọng và không thể thiếu, giúp thúc đẩy năng suất lao động, tăng sản lượng nông nghiệp và nâng cao chất lượng cây trồng.
Theo Cục Hóa chất (Bộ Công thương), mỗi năm nước ta tiêu thụ tới 11 triệu tấn phân bón các loại, trong đó phân bón vô cơ chiếm tới 90% nhu cầu, phân bón hữu cơ và các loại phân bón khác chiếm phần còn lại.
Dù quan trọng và cần thiết như vậy, nhưng trong thời gian qua, việc quản lý thị trường phân bón trong nước còn nhiều lỏng lẻo, bất cập khiến tình hình phân bón giả, kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc... xuất hiện tràn lan trên thị trường. Vấn nạn phân bón giả, kém chất lượng đã và đang làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, an ninh lương thực cũng như sức khỏe của nhân dân, tác động xấu đến môi trường, môi sinh.
Trong năm 2016, các cơ quan hữu quan của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Khoa học Công nghệ liên tiếp có những đợt kiểm tra chất lượng phân bón đang sản xuất và lưu hành trên thị trường, phát hiện có đến 50% số mẫu phân bón không đạt chỉ tiêu chất lượng như đăng ký và công bố trên bao bì.
Theo con số thống kê, chỉ tính riêng thiệt hại do phân bón giả và phân bón kém chất lượng, mỗi năm Việt Nam đã mất đi từ 2 đến 2,5 tỉ USD. Đây mới chỉ tính thiệt hại do mất lượng tiền không cân xứng với lượng chất dinh dưỡng có trong phân bón.
Ngoài ra, phải kể đến những thiệt hại và hậu quả chưa đo đếm được như: Phân bón giả, kém chất lượng làm cho suy kiệt “sức khỏe đất trồng trọt” dẫn đến cây trồng không đạt năng suất, cây yếu sẽ bị sâu bệnh tấn công nhiều hơn khiến cho việc tăng thêm lượng kinh phí cho việc phòng và trị sâu bệnh hại. Cuối cùng chi phí sản xuất thì tăng thêm mà thu nhập thì giảm đi khiến cho lợi nhuận của vụ mùa giảm sút.
Bên cạnh đó, việc sử dụng phân bón giả, phân bón kém chất lượng khiến đất đai bị thoái hóa do phải chịu những chất độc hại, từ đó chất lượng nông sản bị giảm sút, kéo theo mất an toàn về vệ sinh thực phẩm, đe dọa trực tiếp tới sức khỏe người tiêu dùng. Mặt khác, các mặt hàng nông sản Việt Nam đang hướng tới thị trường quốc tế sẽ không đảm bảo chất lượng, việc xuất khẩu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Nhằm chỉ ra thực trạng vấn nạn phân bón giả, những hệ lụy của nó cùng những hạn chế trong việc quản lý, phối hợp kiểm tra, xử lý vi phạm, qua đó đề ra những giải pháp hạn chế triệt để tình trạng phân bón giả, được sự chỉ đạo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Báo Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Hiệp hội phân bón và Quỹ chống hàng giả Việt Nam tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề: “Phân bón giả tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp”.
Đến dự buổi tọa đàm có các diễn giả: Ông Hồ Quang Thái - Phó Chánh văn phòng Ban chỉ đạo 389 quốc gia; Ông Nguyễn Hạc Thúy – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội phân bón Việt Nam; Ông Phạm Ngọc Hùng - Phó Chủ tịch Quỹ chống hàng giả Việt Nam; Ông Nghiêm Quang Tuấn - Trưởng phòng pháp chế của Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT); Luật sư Nguyễn Thế Truyền - Giám đốc Công ty Luật Thiên thanh – Đoàn luật sư Hà Nội; Ông Nguyễn Hồng Phong - Tổng Giám đốc Công ty Công nông nghiệp Tiến Nông.
Tọa đàm gồm 2 phần chính:
Phần 1: Thực trạng cũng như ảnh hưởng, tác động của phân bón giả/kém chất lượng đối với môi trường, sản xuất nông nghiệp và sản xuất kinh doanh tại Việt Nam;
Phần 2: Giải pháp xóa bỏ vấn nạn phân bón giả/kém chất lượng.
Thực trạng cũng như ảnh hưởng, tác động của phân bón giả/kém chất lượng đối với môi trường, sản xuất nông nghiệp và sản xuất kinh doanh tại Việt Nam
Ông Nguyễn Tiến Dũng - Phó tổng biên tập Báo Diễn đàn Doanh nghiệp chủ trì và điều hành buổi tọa đàm
- Xin ông cho biết tình trạng của phân bón giả trên thị trường VN. Tác động của thực trạng này đối với các DN SX phân bón hiện nay?
Ông Nguyễn Hạc Thuý – Phó Chủ tịch kiêm TTK Hiệp hội Phân bón Việt Nam: Theo Cục quản lý thị trường (Bộ Công thương), thực trạng phân bón giả năm sau lại cao hơn năm trước. Năm 2015 là trên 4000 vụ vi phạm, đến năm 2016 là trên 5000 vụ vi phạm. Trong đó nhiều vụ còn chưa được giải quyết bởi pháp luật của chúng ta còn nhiều kẽ hở.
Đã có nhiều cuộc họp diễn ra nhằm sửa đổi, đưa ra Nghị định mới về quản lý phân bón. Và hiện nay, Nghị định mới này đã được các bộ tham gia và đặt trên bàn của Thủ tướng. Khả năng trong tháng 8 là được xem xét.
Ông Nguyễn Hạc Thuý – Phó Chủ tịch kiêm TTK Hiệp hội Phân bón Việt Nam
Tôi cho rằng điểm tồn tại lớn nhất hiện này cần phải nói là lợi ích nhóm. Do đó, nếu vi phạm phân bón giả mà chỉ phạt hành chính thì sẽ làm hỏng ngành phân bón Việt Nam. Do đó cần thiết phải xử lý theo pháp luật và quy trách nhiệm.
Ông Hồ Quang Thái - Phó Chánh văn phòng Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia: Tình trạng phân bón giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc diễn ra thường xuyên trong nhiều năm qua tại nhiều địa bàn gây nguy cơ về nước, ô nhiễm môi trường trường, thiệt hại lớn cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính và bà con nông dân.
Cụ thể, doanh nghiệp thường xuyên sản xuất các loại phân bón vô cơ, hữu cơ trong nước, mặc dù chất lượng kém, nhưng lại dán nhãn hiệu nổi tiếng, có nguồn gốc nước ngoài. Các tỉnh thành có các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc thường tập trung tại các tỉnh, thành như Hải Phòng, Bắc Giang, Hưng Yên, Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Dương, Đồng Nai, TP HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An. Các cơ sở này thường sản xuất phân bón kém chất lượng mà không bám vào quy chuẩn đã được Bộ Công thương quy định.
Ông Hồ Quang Thái - Phó Chánh văn phòng Ban chỉ đạo 389 quốc gia
Doanh nghiệp thường lợi dụng kẽ hở trong quy định của pháp luật về tổng chất dinh dưỡng để sản xuất phân bón giả, kém chất lượng. Thực tế cho thấy, Nghị định 202 có hiệu lực từ 1 tháng 2 năm 2014, nhưng đến thời điểm này, Bộ Công thương cũng chưa có văn bản chính thức về chất chính trong phân bón, dẫn đến mỗi cơ quan có cách hiểu và giải thích khác nhau, gây khó khăn trong công tác thanh tra, kiểm tra, làm hạn chế hiệu quả thi hành công vụ của các lực lượng chức năng. Tổ chức hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp sản xuất phân bón giả, kém chất lượng thường bí mật khép kín từ sản xuất đến vận chuyển, tiêu thụ… Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn đăng ký sản xuất nhiều loại khác nhau, khi bị phát hiện loại phân bón này là giả, kém chất lượng thì sẵn sàng thay thế loại phân bón khác. Bên cạnh đó, doanh nghiệp thường lợi dụng trình độ nhận thức của bà con nông dân chưa cao, ham mua đồ rẻ để quảng bá, bán hàng kém chất lượng nhằm thu lợi nhuận.
- Rõ ràng ý kiến của ông Nguyễn Hạc Thúy và Hồ Quang Thái cho thấy tình trạng phân bón giả đang được SX tinh vi, ảnh hưởng đến thị trường, Đề nghị Ông Nghiêm Quang Tuấn có thể cho biết ảnh hưởng của thực trạng phân bón giả đối với cây trồng?
Ông Nghiêm Quang Tuấn - Trưởng phòng Pháp chế, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực Vật : Về tác động tiêu cực của phân bón giả và kém chất lượng với sản xuất phân bón, theo tôi có 3 tác động lớn.
Ông Nghiêm Quang Tuấn - Trưởng phòng Pháp chế, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực Vật
Thứ nhất là làm giảm năng suất cây trồng, gây ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế. Thứ hai là ngoài hàm lượng dinh dưỡng, trong phân bón giả, kém chất lượng còn có các hợp chất độc hại mà cây trồng không thể hấp thu được, gây thoái hóa đất, ảnh hưởng đến sản lượng cây trồng. Thứ ba là phân bón giả, kém chất lượng gây rối loạn thị trường tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN, đặc biệt ảnh hưởng tới các DN làm ăn chân chính.
Ông Nguyễn Hồng Phong - TGĐ Công ty Công Nông nghiệp Tiến Nông: Tôi đã làm doanh nghiệp đến nay được 23 năm và chứng kiến sự phát triển của ngành nông nghiệp nước nhà. Trước đây ngành phải nhập khẩu đến nay đã tự chủ trong sản xuất.
Tôi đề nghị Ngành Phân bón Việt Nam cần có 3 sứ mệnh: Phục vụ tốt cho hơn 10 triệu ha đất nông nghiệp Việt Nam; Nâng cao chất lượng nông sản Việt Nam; Tham gia thị trường phân bón quốc tế.
Ông Nguyễn Hồng Phong - TGĐ Công ty Công Nông nghiệp Tiến Nông
Với điều kiện nông hóa như ở Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất phân bón làm tốt trong nước hoàn tòa có thể tham gia thị trường quốc tế. Tuy nhiên, đất nước ta hiện chưa biết có bao nhiêu DN và nhà máy sản xuất phân bón? Quan điểm của tôi phân bón giả ảnh hưởng rất lớn đến ngành nông nghiệp Việt Nam, trước hết là thiệt hại cho người nông dân, chất lượng nông sản làm gia tăng sâu bệnh có hại. Nông dân nhận thức kém, ham rẻ nên đã bị các phân bón giả lừa. Điều này cũng gây ảnh hưởng rất lớn tới các doanh nghiệp sản xuất chân chính.
Chúng ta muốn xác định xuất khẩu phân bón ra thị trường quốc tế thì trong nước chúng ta phải làm tốt.
Theo Bộ NNPT và NT, cần có công cụ để kiểm soát xem hiện nay trên đất nước ta có bao nhiêu doanh nghiệp và cơ sở sản xuất phân bón? Có bao nhiêu nhãn mác phân bón sản xuất và lưu thông trên thị trường?
Bộ KHĐT cần có quy định ngành phân bón là ngành kinh doanh có điều kiện. Mỗi doanh nghiệp sản xuất phân bón phải có vốn điều lệ tối thiểu 10 tỷ đồng trở lên chứ không phải chỉ có 500 triệu cũng có thể sản xuất được phân bón như hiện nay. Nếu không sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp lớn đang sản xuất phân bón.
Theo tôi, đối với đất nước ta, chỉ cần 300 DN sản xuất phân bón là đủ. Như vậy các doanh nghiệp sẽ cùng nhau tận tâm phục vụ cho ngành nông nghiệp và nông dân.
Ông Vũ Xuân Hồng - Phó TGĐ Cty CP Supe Phốt phát Hóa chất Lâm Thao:
Vấn đề phân bón giả đã có nhiều cuộc bàn thảo, tuy nhiên vẫn chưa giải quyết được triệt để. DN và bà con nông dân rất mong đợi tình trạng này chấm dứt bởi nó ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất kinh doanh và chất lượng nông sản của bà con nông dân. Thực trạng có nhiều đơn vị sản xuất phân bón trên tất cả các vùng miền, nạn phân bón giả có rất nhiều và chúng ta đã có cơ chế, chế tài xử lý.
Tuy nhiên, DN chân chính như chúng tôi hiện đang e ngại nhất là phân bón nhái và kém chất lượng. Bởi chúng ta hiện chưa có quy chuẩn để xác định những sản phẩm này, nhưng đơn vị sản xuất này vẫn được cấp phép sản xuất, hợp chuẩn, hợp quy, chỉ khi kiểm tra chất lượng sản phẩm cụ thể mới phát hiện ra lệch quy chuẩn mà DN đăng ký.
Ông Vũ Xuân Hồng - Phó TGĐ Cty CP Supe Phốt phát Hóa chất Lâm Thao
Vì vậy, DN chúng tôi hiện lo ngại vấn đề phân bón nhái hơn là phân bón giả. Hàm lượng chất dinh dưỡng trong các sản phẩm phân bón hàng nhái này rất ít, các DN này còn nhập nhèm trong công bố hàm lượng, trong mẫu mã bao bì, lừa bịp người dân và cơ quan quản lý. Ví dụ, sản phẩm phân NPK, có rất nhiều DN làm nhái và cho rằng đó chỉ là tên họ đăng ký với hàm lượng chất dinh dưỡng thấp, khi bán ra thị trường DN này lại bán sát giá với phân bón những đvi sản xuất chuẩn, dẫn đến lợi nhuận của DN này rất cao và dẫn tới cạnh tranh giá với các DN chân chính. Là đơn vị sản xuất lớn và đã đi tới nhiều vùng miền, có những nơi dân trí thấp thì bị lừa rất nhiều. Người dân không đọc kỹ sẽ nhầm lẫn, hậu quả rất nghiêm trọng.
Với nhiều cơ chế và cách luồn lách, các DN làm hàng nhái ưu đãi cao cho đại lý, dẫn đến các đại lý lại hướng người dân mua những phân bón nhái này. DN chúng tôi lo ngại hơn là phân bón giả. Mong muốn chúng ta phải xác định rõ được những phân bón nào là phân bón nhái và kém chất lượng, muốn vậy phải có bộ quy chuẩn. Vì chưa có nên các địa phương vẫn cấp phép tràn lan, sản phẩm nhái tràn lan.
Bên cạnh đó, do chưa có bảo hộ đăng ký nhãn hiệu bao bì độc quyền nên DN nhái bao bì tương tự khiến người dân nhầm lẫn. Giám sát chặt sản xuất và vấn đề thị trường, giao các bộ ngành, chậm ngày nào đơn vị sản xuất như chúng tôi thiệt hại ngày đó. Có chế tài xử lý cực mạnh với các đơn vị sản xuất hàng nhái, hàng kém chất lượng.
Giải pháp xóa bỏ vấn nạn phân bón giả/kém chất lượng.
- Qua những phần phát biểu trên cho thấy có nhiều ý kiến tập trung vào sự lỏng lẻo của các cơ quan quản lý, sự không nhất quán của công tác chỉ đạo... Xin ông Phạm Ngọc Hùng - Phó chủ tịch Quỹ Chống Hàng Giả Việt Nam cho biết ý kiến của mình?
Ông Phạm Ngọc Hùng- Phó Chủ tịch Hội đồng Quản lý Quỹ Chống hàng giả Việt Nam: Thực trạng luật của chúng ta hiện còn lỏng lẻo ngay từ ban đầu, Nghị định 202/2013/NĐ-CP quản lý phân bón đã không đủ để quản lý, việc phân bổ giữa Bộ Công Thương và Bộ NN và PTNTgiữa phân vô cơ và hữu cơ cũng chồng chéo và thiếu chặt chẽ. Vừa qua, sau khi tiến hành kiểm tra về phân bón giả, trong kết quả của 45 trung tâm khảo nghiệm phân bón, Bộ NN&PTNT đã phát hiện và yêu cầu 11 tổ chức được Cục Trồng trọt thuộc Bộ chỉ định chứng nhận chất lượng phân bón, thử nghiệm phân bón…phải kiểm nghiệm lại. Như vậy, ngay từ luật đã lỏng lẻo, buông lỏng chính sách, đến vấn đề kiểm định cũng có vấn đề thì làm sao quản lý tốt được thị trường phân bón.
Ông Phạm Ngọc Hùng- Phó Chủ tịch Hội đồng Quản lý Quỹ Chống hàng giả Việt Nam
Chúng ta cũng đang nhập nhèm giữa xử lý hành chính hay hình sự với sản xuất phân bón giả. Đây là kẽ hở để các nhóm lợi ích bảo kê các nhóm sản xuất hàng giả. Ví dụ như trường hợp vụ phân bón giả Thuận Phong, trải qua chỉ đạo của 2 Thủ tướng, 7 Bộ, đơn vị này chỉ bị xử phạt hành chính. Do đó, đề nghị Chính phủ có quy định rõ sản xuất hàng giả phải xử lý hình sự, không xử lý hành chính.
Qua nhiều lần tôi tham gia cùng lực lượng chức năng xuống địa bàn, thấy báo động vấn đề đạo đức người thực thi luật ở địa phương, bởi nếu đạo đức công chức mà thấp thì mọi chính sách của Chính phủ đều phá sản.
Cụ thể, khi đi cùng Ban chỉ đạo 389 quốc gia, chúng tôi gặp 1 điều lạ lùng, khi phía trên là các lực lượng kiểm tra đang họp thì xuống địa phương các chủ DN có trong danh sách bị kiểm tra đã trốn hết. Vậy ai là người báo cho DN?
- Xin ông Nguyễn Thế Truyền - GĐ Công ty Luật Thiên Thanh - Đoàn Luật sư HN đánh giá về tính răn đe của các chế tài xử phạt liên quan đến sản xuất phân bón giả?
Luật sư Nguyễn Thế Truyền - GĐ Công ty Luật Thiên Thanh - Đoàn Luật sư HN: Trước đây, lĩnh vực phân bón vô cơ do Bộ Công Thương quản lý, Bộ NN&PTNT quản lý phân bón hữu cơ và các loại phân bón khác. Việc hai bộ cùng quản lý lĩnh vực phân bón đã nảy sinh nhiều bất cập, chồng chéo trong quản lý.
Luật sư Nguyễn Thế Truyền - GĐ Công ty Luật Thiên Thanh - Đoàn Luật sư HN
Do vậy, tháng 11/2016, Hiệp hội Phân bón Việt Nam có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ kiến nghị, giao việc quản lý ngành phân bón cho một bộ.
Để thực hiện Nghị định số 15/2017/NĐ-CP ngày 17/2/2017 có quy định Bộ NN&PTNT quản lí nhà nước về phân bón và để thống nhất quản lí nhà nước về phân bón, bao gồm phân vô cơ, phân hữu cơ và phân bón khác.
Để quản lý ngành phân bón, Bộ NN&PTNT đã thống nhất chủ trương giao cho Cục Bảo vệ thực vật thực hiện nhiệm vụ tham mưu cho Bộ thực hiện chức năng quản lí nhà nước về phân bón.
Theo luật thì khi đã bị xử phạt hành chính một lần mà vẫn tái phạm thì sẽ bị khởi tố hình sự. Mức phạt hành chính hiện nay là 500 triệu đồng. Tuy vậy, với mức phạt này mà sau đó DN vẫn thực hiện đựoc các hành vi đó để kiếm lợi nhuận thì có nhiều DN cũng muốn mỗi năm phạt 1 - 2 lần.
Việc cần thiết là phải bảo vệ quyền lợi của người nông dân – họ là những người có trình độ còn thấp, cứ ra tới đại lý ở đầu thôn, đầu xóm được giới thiệu là mua ngay.
Tôi cho rằng, vấn nạn phân bón giả xảy ra thì có một phần trách nhiệm không nhỏ từ các DN phân bón lớn làm ăn chân chính. Chúng ta chỉ mới đăng ký với Cục sở hữu trí tuệ chứ vấn đề thực thi nhãn hiệu, thương hiệu đó trên thị trường lại chưa được tốt. Việc xử lý vấn đề thực thi này phải kiên gan bền chí mới thắng lợi.
Ông Hoàng Văn Tại - Tổng Giám đốc Công ty CP Phân lân Văn Điển: Đơn vị chúng tôi với hơn 55 năm hoạt động trong lĩnh vực phân bón và chứng kiến nhiều vụ việc liên quan đến phân bón thật – giả, chúng tôi thấy phân bón giả ngày càng trầm trọng dù đã có nhiều chế tài.
Với người nông dân, đã có rất nhiều cuộc hội thảo được tổ chức nhưng thực trạng phân bón dởm, giả vẫn tiếp diễn. Tôi cho rằng, muốn dẹp tình trạng này cần dẹp trước hết về luật pháp, đặc biệt là trong các văn bản luật phải nêu rõ được định nghĩa phân bón là gì, chất dinh dưỡng là gì, thành phần hữu cơ trong phân bón như thế nào,…
Ông Hoàng Văn Tại - Tổng Giám đốc Công ty CP Phân lân Văn Điển
Tác hại của phân bón dởm, giả kém chất lượng đối với DN rất lớn, có thể kể đến việc mất thị phần, mất uy tín,… về phía DN. Chúng tôi cũng cố gắng mọi cách để tự cứu mình: xây dựng chuỗi cung ứng đến tận người tiêu dùng; tập huấn đến người nông dân để biết cách nhận dạng phân bón thật giả; vạch trần chiêu bài đơn vị làm ăn dởm giả; Cùng cơ quan truyền thông đến các tỉnh, đại lý để truyền thông cho sản phẩm phân bón chất lượng.Kết thúc cuộc trò chuyện.
- Rõ ràng nguyên nhân dẫn đến tình trạng phân bón giả, kém chát lượng là sự chồng chéo giữa các cơ quan pháp luật, thiếu kiên quyết giữa các cơ quan pháp luật, hay các chế tài của ta thiếu tính răng đe. Ỏ đây có đại diện của Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, vậy xin ông Hồ Quang Thái cho biết những giải pháp cần có để hạn chế và triệt tiêu tình trạng phân bón giả, kém chất lượng hiện nay?
Ông Hồ Quang Thái: Thuận Phong là một trong những vụ điển hình minh chứng cho việc các cơ quan quản lý đang có nhiều vấn đề.
Là người theo dõi từ đầu, tôi nhận thấy, chính vì cơ chế chính sách của chúng ta chưa chặt chẽ nên doanh nghiệp mới có cơ hội lợi dụng kẽ hở để sản xuất, kinh doanh gian dối. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng (đơn vị quản lý trực tiếp) lại thờ ơ, không vào cuộc, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vi phạm ngày càng lộng hành. Trong việc nhập khẩu phân bón, Thuận Phong có nhập khẩu 7 loại thì 5 loại là phân bón lá chứ không phải rễ, thế nhưng khi đưa ra thị trường, doanh nghiệp lại nói là có thể sử dụng thay phân bón lá. Như vậy, doanh nghiệp đã cố ý làm sai và được các cơ quan chức năng tiếp tay.
Ông Hồ Quang Thái
Đặc biệt, trong 2 loại phân bón mới xin phép đem về khảo nghiệm, chưa được nhập về nhưng doanh nghiệp đã sao chép và mang bán ra thị trường. Với 2 loại phân bón này, ở bên Mỹ là thuốc bảo vệ thực vật, nhưng khi về Việt Nam lại được doanh nghiệp biến tấu thành phân bón để bán ra thị trường.
Chúng tôi đang kiến nghị Bộ Công thương làm rõ những vấn đề này. Để xảy ra thực trạng trên là do văn bản quy phạm pháp luật đang bất cập, cơ quan chức năng nhà nước còn vô cảm. Để giải quyết vấn đề này, ngày 8/6/2015, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 41 về tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu. Mặc dù các lực lượng chức năng từ trung ương đến địa phương đã vào cuộc nhưng chưa quyết liệt, nên hiệu quả không được như mục tiêu Chính phủ đề ra. Tôi cho rằng, chúng ta nên tập trung điều chỉnh, bổ sung lại Nghị định 202 vì có nhiều bất cập. Nghị định này đã có hiệu lực được hơn 3 năm nhưng định nghĩa về các chất chính trong phân bón vô cơ chưa đầy đủ.
Bên cạnh đó, quy định về quy chuẩn phân bón trong phụ lục số 13 của Nghị định 29 có ghi tiêu chuẩn bắt buộc với phân bón vô cơ nhưng các trung tâm kiểm nghiệm lại không bám vào đó để kiểm nghiệm, dẫn đến việc các sản phẩm dù được kiểm nghiệm nhưng chất lượng không chuẩn được bán tràn lan trên thị trường.
Ngoài ra, các Bộ, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn phải chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học Công nghệ ban hành bộ quy chuẩn về phân bón Việt Nam, đồng thời quy định rõ các lần giám định cần thiết. Đặc biệt, chúng ta cần phải nâng cao đạo đức nghề nghiệp với cán bộ tại tất cả các cơ quan quản lý nhà nước. Cán bộ phải kiểm tra, thẩm định, xác minh chính xác các điều kiện của doanh nghiệp cần có mới được cấp phép.
Với các trung tâm kiểm nghiệm, thẩm định, cần có máy móc hiện đại, bám vào quy chuẩn nhà nước ban hành để chứng nhận. Ngoài ra, nên tăng cường thanh tra kiểm tra cơ sở sản xuất kinh doanh phân bón để kịp thời phát hiện những hành vi kinh doanh sai trái của doanh nghiệp.
- Vừa rồi Chính phủ giao cho Bộ Nông nghiệp và PTNT làm đầu mối quản lý về sản xuất phân bón, trước đây có hai bộ quản lý là Bộ Công thương và Bộ NN và PTNT, theo ông Nguyễn Hạc Thúy, cần có thêm giải pháp gì không?
Ông Nguyễn Hạc Thúy: Theo quy định trước đây, việc quản lý phân bón vô cơ được giao cho Bộ Công Thương, còn các loại phân bón hữu cơ thì giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý, đã dẫn đến tình trạng chồng chéo, giảm hiệu lực và hiệu quả của quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
Nhưng theo tôi, có hiện tượng “tát nước theo mưa” chứ không hẳn do quản lý bị chồng chéo. Do đó, Văn phòng Chính phủ cũng đã có Công văn số 2000/VPCP-NN gửi Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) về việc chủ trì xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế Nghị định số 202/2013/NĐ-CP về quản lí phân bón trên tinh thần giao Bộ NN&PTNT là đơn vị chịu trách nhiệm quản lí nhà nước về phân bón, thống nhất quản lí nhà nước về phân bón, bao gồm phân vô cơ, phân hữu cơ và phân bón khác.
Tôi cho rằng, dù đơn vị nào quản lý thì quan trọng là vấn đề được thực hiện thế nào? Đơn vị đó phải bám sát được thị trường, mùa màng, cây trồng của người nông dân thì mới có thể làm tốt được. Và điều quan trọng nhất hiện nay là phải dẹp bỏ được lợi ích nhóm chứ không có chuyện xử phạt các đơn vị làm sai nhưng lợi ích nhóm lại “thờ ơ” với những sai phạm có mang lợi ích nhóm. Do đó, tôi cho rằng việc xử rõ ràng vụ việc phân bón giả Thuận Phong sẽ có sức răn đe rất lớn tới những lợi ích nhóm trong đó.
- Việc Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Nông nghiệp và PTNT làm quản lý nhà nước về phân bón, theo ý kiến của Ông Nghiêm Quang Tuấn, đứng ở góc độ quản lý, ông thấy cần có sự hỗ trợ và bổ sung giải pháp nào nữa không?
Ông Nghiêm Quang Tuấn: Về xây dựng chế tài, Cuối 3/2017 Chính phủ giao bộ NN&PTNT chủ trì xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế Nghị định số 202/2013/NĐ-CP về quản lí phân bón. Tháng 6/2017, Bộ NN&PTNT đã hoàn thành dự thảo để trình Thủ tướng. Trong công tác quản lý phân bón, thời gian qua tồn tại quản lý theo tiêu chuẩn, quy chuẩn chưa đáp ứng được tình hình phân bón trong khi tình trạng phân bón phát triển ồ ạt thiếu định hướng, quy chuẩn hợp quy nhiều, chế tài mỏng chưa kiểm soát được phân bón lưu thông trên thị trường.
Hiện nay, chưa có cơ quan nào thống kê được có bao nhiêu cơ sở buôn bán, cửa hàng, đại lý phân bón trên cả nước.
Liên quan đến hàng nhái, đặt tên nhái sản phẩm uy tín cần phải quy định đặt tên phân bón tránh nhầm lẫn. Việc quảng cáo nội dung ghi nhãn cũng cần cụ thể hơn tránh trường hợp nhiều cơ sở đưa ra nhãn mác gần giống sản phẩm uy tín đánh lừa người dân.
Ngoài 3 giải pháp của ông Hồ Quang Thái, tôi xin bổ sung thêm 2 giải pháp. Thứ nhất cơ quan địa phương cần vào cuộc. Nếu UBND các tỉnh, thành đồng loạt chỉ đạo các sở, ngành, địa phương thì công tác phòng chống hàng giả hàng nhái sẽ càng hiệu quả.
Thứ hai là công tác tuyên truyền, cơ quan nhà nước cần phối hợp tuyên tuyền cho người nông dân phân biệt phân bón chất lượng và kém chất lượng; hỗ trợ ng nông dân sử dụng phân bón an toàn hiệu quả tăng giá trị sản phẩm.
- Vừa rồi, ông Nghiêm Quang Tuấn có bổ sung thêm giải pháp về truyền thông, vậy theo ý kiến của ông Nguyễn Hồng Phong thế nào?
Ông Nguyễn Hồng Phong - Tổng Giám đốc Công ty Công Nông nghiệp Tiến Nông: Tôi nghĩ rằng đối với ngành phân bón có tác động lớn với nông dân nghèo. Tôi kiến nghị Bộ NN có công cụ kiểm soát được bằng công nghệ thống tin. Đối với Bộ Kế hoạch Đầu tư đã sản xuất phân bón thì vốn điều lệ trên 10 tỷ trở lên mới được sản xuất phân bón. Các doanh nghiệp sản xuất phân phải có phòng phân tích đạt chuẩn Quốc gia. Nông dân là đối tượng chúng tôi phục vụ nên chúng tôi vẫn đang tận tâm. Chúng tôi vẫn đang tìm cách mọi cách tự vệ cho sản phẩm của mình.
Chính quyền địa phương cần phải quan tâm kiểm soát xem trên địa phương có cơ sở sản xuất và kinh doanh đã thực hiện đúng theo quy định của pháp luật chưa. Nếu những loại phân bón nào không đáp ứng được chúng ta cần loại bỏ. Hiện nay các doanh nghiệp sản xuất phân bón chân chính đang tìm mọi cách để tự bảo vệ sản phẩm của mình.
- Xin hỏi Luật sư Nguyễn Thế Truyền, liệu chúng ta có cần phải tăng thêm những chế tài để răn đe vấn nạn sản xuất phân bón giả hay không?
.jpg)
Luật sư Nguyễn Thế Truyền
Luật sư Nguyễn Thế Truyền: Pháp luật của chúng ta đã được thực thi một cách đầy đủ, liêm chính, công bằng và đủ tính răn. Với tội sản xuất hàng giả thì chế tài xử lý không hề nhẹ. Tuy nhiên, để người tiêu dùng, doanh nghiệp làm ăn chân chính được thuận lợi trong việc mua bán, sản xuất, kinh doanh, rất cần những người thực thi công vụ phải thực thi bằng chính cái tâm của mình. Nếu cứ để hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc được bày bán tràn lan trên thị trường rồi khi phát hiện thì nay xử phạt, mốt xử phạt thì niềm tin tại nơi Chi cục Bảo vệ Thực vật quản lý mà chủ yếu là lực lượng thanh tra sẽ vô hình chung phải chịu tác động đầu tiên.Kết thúc cuộc trò chuyện.
Chụp ảnh lưu niệm với các diễn giả buổi tọa đàm
Sau 2 giờ tọa đàm, các vị đại biểu đã có những ý kiến đóng góp xác thực, cụ thể nhằm làm rõ thực trạng, ảnh hưởng của phân bón giả, kém chất lượng tại Việt Nam. Qua đó đề ra những giải pháp giúp thị trường phân bón tại Việt Nam phát triển một cách lành mạnh, ổn định, góp phần nâng cao, phát triển nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam.
Dưới góc độ 1 cơ quan báo chí, Báo DĐDN sẽ chuyển tải những ý kiến đóng góp từ phía các chuyên gia, các nhà quản lý, các DN tới các cơ quan quản lý, dư luận và người nông dân giúp hạn chế tình trạng phân bón giả, kém chất lượng.
Là cơ quan của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, BTC cuộc Tọa đàm sẽ tập hợp các ý kiến phát biểu trình VCCI để gửi tới các Bộ, Ngành liên quan đến lĩnh vực Quản lý phân bón góp phần hoàn thiện những Cơ chế chính sách, quy định và Luật tiến tới quản lý phân bón một cách minh bạch, hiệu quả.
TOP